Operacja Czysta Rzeka
To pierwsza w historii skoordynowana akcja społecznego sprzątania rzek na całej ich długości, z uwzględnieniem dopływów, a także brzegów i okolicy. Ma na celu zaangażowanie lokalnych społeczności, samorządów, organizacji pozarządowych, a także turystów do posprzątania rzek i terenów wokół, a w ciągu roku do utrzymania tam czystości. To także akcja edukacyjna i społeczna zakładająca w długiej perspektywie wpływanie na zachowania i postawy obywateli wyrażające dbałość o środowisko lokalne, w którym na co dzień żyją, z którego korzystają, i z którego w przyszłości będą korzystać następne pokolenia. Początkowo miała dotyczyć jedynie rzeki Bug, ale szybko okazało się, że są chętni do propagowania idei w całej Polsce. Dzięki temu w pierwszej edycji ponad 2000 wolontariuszy zorganizowanych w ponad 80 sztabów uprzątnęło polskie rzeki z ponad 55 ton śmieci.
Druga edycja odbyła się jedynie częściowo ze względu na ogłoszenie sytuacji epidemicznej w naszym kraju związanej z koronawirusem. Przekształciła się wówczas w akcję Operacja Rzeka dla Szpitali.
Trzecia edycja odbyła się w reżimie obostrzeń związanych z pandemią COVID-19. Po raz pierwszy w historii akcji ruszyła też wtedy letnia edycja, czyli sprzątanie 30 rzek w Polsce. W trakcie wakacji inicjatywa dotarła też na wydarzenia kulturalno-rozrywkowe. W 2021 roku ponad 4800 wolontariuszy podczas 350 akcji zebrało łącznie prawie 14 tysięcy worków śmieci, co oznacza ponad 210 ton odpadów.
Operacja Czysta Rzeka 2022
Czwarta edycja Operacji Czysta Rzeka to już prawie 500 akcji w całej Polsce w każdym województwie. Ponad 8 tys. wolontariuszy uprzątnęło 230 ton śmieci, czyli 14,5 tys. worków z odpadami. Niewątpliwie była to rekordowa edycja pod każdym względem. Odbyły się wówczas 2 edycje: wiosenna i letnia.
Najwięcej zaangażowanych, podobnie jak rok wcześniej, było na Mazowszu, gdzie 2604 osób wzięło udział w 148 akcjach i zebrało ponad 60,6 ton śmieci (4040 120-litrowych worków na odpady). Województwo lubelskie uplasowało się także drugi rok z rzędu na 2. pozycji, notując – 1284 wolontariuszy, 71 akcji oraz prawie 32 tony odpadów w 2117 workach. Trzecie miejsce też tradycyjnie należało do Podlasia – 534 ochotników, 33 akcje i 25,6 ton (1710 worków).
Najczęstszymi obszarami, w których organizowano akcje sprzątanie były rzeki i ich okolice – ponad 330 akcji, następnie lasy – prawie 50 i ponad 100 – tereny zielone w danej miejscowości.
W dotychczasowych czterech edycjach udział wzięło ponad 15 tys. osób, które zebrały ponad 500 ton śmieci.
Co roku akcję wspierają samorządy, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy, największe wypożyczalnie sprzętu pływającego oraz lokalni liderzy, media i przedstawiciele życia publicznego tacy jak: Jacek Kleyff, Andrzej Stasiuk, Adam Nowak i Raz Dwa Trzy, Stanisław Soyka, Urszula Dudziak, Kayah, Marek Kamiński, Anna Maruszeczko, o. Tomasz Dostatni, prof. Stanisław Baj, dr Andrzej Kruszewicz, o. Leon Knabit, Justyna Steczkowska, Beata Sadowska czy śp. Aleksander Doba.
Pomysłodawcą i organizatorem Operacji Czysta Rzeka jest Wydawnictwo 5 Strona – wydawca magazynu Kraina Bugu.
Operacja Czysta Rzeka 2023
Operacja Czysta Rzeka polega na sprzątaniu rzek oraz ich okolic w oparciu o Sztaby Lokalne, które zgłaszają się do akcji na zasadach wolontariatu, rejestrując się na stronie www.operacjarzeka.pl. Szefowie Sztabów wybierają miejsce i dzień na organizację akcji sprzątania, a od nas otrzymują niezbędne wyposażenie (worki i rękawice) oraz koszulki, a także materiały promocyjno-informacyjne. Po zakończeniu sprzątania organizują odbiór odpadów przez samorząd lub lokalnego operatora.
Inicjatywa wykorzystuje potencjał i świadomość ekologiczną obywateli. Jednoczy wokół słusznej idei – zachowania czystej przyrody dla przyszłych pokoleń, uczy szacunku dla natury. Ma także wymiar edukacyjny – to nie tylko doraźne, jednorazowe uprzątnięcie śmieci, ale wpływ na nawyki proekologiczne. Operacja Czysta Rzeka jest partnerem kampanii „Dobre cele”, edukującej na temat celów zrównoważonego rozwoju oraz „Kampanii 17 celów” jako realizator m.in. celów: 6. Czysta wda i warunki sanitarne, 14. Życie pod wodą, 15. Życie na lądzie.
Tegoroczna edycja rusza 1 marca – wtedy rozpoczyna się rejestracja sztabów. Akcje lokalne startują 14 marca w Międzynarodowym Dniu Działania na Rzecz Rzek, a akcja finałowa odbędzie się 22 kwietnia w Światowy Dzień Ziemi.
Aplikacja „Operacja Czysta Rzeka”
Aplikacja „Operacja Czysta Rzeka” to bezpłatne i bardzo intuicyjne narzędzie do zaznaczania dzikich wysypisk śmieci, miejsc przy rzekach i terenów wokół nich, które wymagają posprzątania.
Będąc w miejscu, które jest zaśmiecone, należy wcisnąć ikonę „+”, wpisać swoje imię, dodać krótki opis oraz zrobić zdjęcie telefonem komórkowym tego wysypiska, które trzeba posprzątać. Pojawi się wówczas czerwona pinezka na mapie z lokalizacją miejsca do posprzątania. Na podstawie zebranych informacji od użytkowników aplikacji, powstanie mapa ukazująca zaśmiecone miejsca. Jednocześnie dzięki mapie zobaczymy, jaka jest liczba dzikich wysypisk śmieci oraz skala problemu. W przypadku, kiedy zaśmiecone miejsce zostanie posprzątane, należy kliknąć w pinezkę z lokalizacją tego obszaru i wybrać opcję – „Oznacz jako posprzątane”. Wówczas pinezka na mapie będzie widoczna w kolorze zielonym. Aplikacja do pobrania w sklepach Google Play i AppStore.